Przysięga małżeńska – co oznacza, jak brzmi, czy można mieć własną?

• Jakie znaczenie mają słowa przysięgi?
• Jak brzmi przysięga małżeńska?
• Czy przysięga może być jednostronna?

Zapraszamy na krótki przewodnik po przysiędze małżeńskiej!

Wypowiedzenie słów przysięgi małżeńskiej to najbardziej wyczekiwany i zarazem stresujący moment ślubu. Nic dziwnego! Na oczach wszystkich gości, z mikrofonem pod nosem musisz wyznać swojemu ukochanemu miłość i obiecać, że będziesz trwać w niej na dobre i na złe.

Chyba wszyscy widzieliśmy gdzieś filmiki z zabawnymi wpadkami lub przekręconymi słowami podczas wypowiadania przysięgi, prawda? Po czasie miło się je wspomina, ale w tej danej chwili mogą być powodem frustracji. Dlatego, zanim padną te wyjątkowe słowa poznajmy ich treść, genezę i znaczenie.

Co to jest przysięga małżeńska?

Przysięga małżeńska to słowa wypowiadane przed urzędnikiem (kościelnym lub cywilnym) będące swego rodzaju obietnicą i potwierdzeniem, że świadomie wstępujemy w związek małżeński, akceptujemy związane z tym prawa i obowiązki oraz deklarujemy, że zrobimy wszystko, aby tej przysięgi dotrzymać.

W zależności od rodzaju ślubu przysięgę można składać w Kościele lub w Urzędzie Stanu Cywilnego. Choć ich znaczenie jest takie samo, to różnią się one treścią. Jak dokładnie brzmi każda z nich?

Przysięga małżeńska w Kościele

Przystępując do sakramentu małżeństwa, narzeczeni ślubują sobie wzajemną miłość, wierność i uczciwość małżeńską aż śmierć ich nie rozdzieli.

Główną różnicą pomiędzy przysięgą składaną w Kościele, a tą w USC jest fakt, że w tej pierwszej „uczestniczy” Bóg, udzielając parze wszelkich łask, aby małżeństwo to było kochające się, zgodne i wieczne.

W czasie mszy świętej lub uroczystości zaślubin (nie zawsze muszą one odbywać się podczas mszy) państwo młodzi muszą najpierw wyrazić pragnienie zawarcia sakramentu małżeństwa, potwierdzając zadane przez księdza pytania słowem „chcemy”. Pytania, które padają to:

• „Czy chcecie dobrowolnie i bez żadnego przymusu zawrzeć związek małżeński?”
• „Czy chcecie wytrwać w tym związku w zdrowiu i chorobie, w dobrej i złej doli, aż do końca życia?”
• „Czy chcecie z miłością przyjąć i po katolicku wychować potomstwo, którym Bóg was obdarzy?”

Po tej deklaracji następuje najważniejszy moment, czyli wypowiedzenie słów przysięgi małżeńskiej. Aby to się stało, musicie podać sobie prawe dłonie, które ksiądz wiąże stułą. Zwracacie się do siebie i kolejne każdy z narzeczonych wypowiada słowa:

„Ja (Twoje imię) biorę Ciebie (imię partnera) za męża i ślubuję Ci: miłość, wierność i uczciwość małżeńską, oraz że Cię nie opuszczę aż do śmierci. Tak mi dopomóż, Panie Boże Wszechmogący, w Trójcy jedyny i wszyscy święci”.

Następnie ksiądz potwierdza złożoną przysięgę małżeńską: „Co Bóg złączył, człowiek niech nie rozdziela. Małżeństwo przez was zawarte, ja powagą Kościoła katolickiego potwierdzam i błogosławię w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.

Co oznacza przysięga małżeńska?

Każde słowo wypowiadanej przysięgi ma swoje znaczenie. Często mylnie interpretuje się ją jako przysięgę składaną Bogu, a tak naprawdę małżonkowie ślubują sobie. Potwierdzeniem tego aktu jest nałożenie sobie wzajemnie na serdeczny palec prawej ręki obrączek.

Więcej o tym, jak wybrać idealne obrączki, na co zwracać uwagę przy szukaniu odpowiedniej biżuterii opowiada nasza redaktor naczelna Izabela Janachowska.

Co znaczą poszczególne słowa przysięgi małżeńskiej?

• miłość – ślubujemy nie tylko okazywanie sobie miłości, ale i stałe jej pogłębianie. Chodzi o ciągłą pracę nad sobą i związkiem, właściwe postępowanie wobec małżonka, wzajemne wsparcie w każdej sytuacji. Prawdziwa miłość to uczucie bezinteresowne, które objawia się szacunkiem do siebie, wspólnych wyborów życiowych i wspólnej wędrówki. Prawdziwa i dojrzała miłość prowadzi do posiadania potomstwa, które jest zasadniczą wartością według Kościoła.

• wierność – wierność małżeństwa to podstawa związku i chodzi tutaj nie tylko o zdradę fizyczną, ale i myśli pożądania, spojrzenia czy pragnienia dwuznaczne. Lojalność małżonka na pokusy świata zewnętrznego czyni związek silnym i nierozerwalnym. Poza aspektem seksualnym bardzo istotne jest życie emocjonalne: szydzenie, mówienie źle podczas nieobecności, podważanie autorytetu czy zdradzanie tajemnic to również brak wierności w związku.

• uczciwość – brak lojalności wobec małżonka to m.in. zatajanie prawdy, oszukiwanie, unikanie rozmów i konfrontacji, a tym samym chęci rozwiązywania problemów, czy wykorzystywanie słabych stron w razie konfliktu. To wszystko podważa uczciwe zamiary partnera. Bardzo istotna jest szczerość w związku, komunikacja, zrozumienie i akceptacja.

• „oraz, że Cię nie opuszczę aż do śmierci” – chodzi tutaj nie tylko opuszczenie w znaczeniu rozwodu lub rozstania, ale także separacji, długiego wyjazdu, rozdzielenia się i braku utrzymywania kontaktu, wsparcia. Pod tym cytatem kryje się także opuszczenie emocjonalne, cisza, odwrócenie się, oddalenie się ze swoimi zainteresowaniami, marzeniami, pracą nie zważając na potrzeby małżonka.

• „tak mi dopomóż Panie Boże Wszechmogący w Trójcy Jedyny i Wszyscy Święci” – bardzo istotne słowa w znaczeniu religijnym, które mają przynieść wsparcie i otuchę. Przysięga małżeńska niesie ze sobą zobowiązanie, bardzo ważną obietnicę, która będzie dla nas obciążeniem, stąd te ostatnie słowa są prośbą o pomoc duchową, aby to się udało, aby wytrwać w tej miłości, wierności i uczciwości, aż do śmierci.

Przysięga małżeńska w Urzędzie Stanu Cywilnego

Obecnie, jeśli bierzecie ślub kościelny to nie musicie ponownie zgłaszać się do Urzędu Stanu Cywilnego i tam drugi raz składać przysięgi małżeńskiej. Najczęściej odbywa się tzw. ślub konkordatowy, który wymaga po ceremonii w kościele podpisania odpowiednich dokumentów, które parafia w ciągu 5 dni przesyła do Urzędu, gdzie następnie sporządzony zostaje akt ślubu.

W przypadku, gdy nie decydujecie się na ślub kościelny lub będzie się on odbywał po jakimś czasie od ceremonii w Urzędzie, to podczas ślubu cywilnego należy wypowiedzieć przysięgę małżeńską, którą nazywa się przysięgą cywilną.

Tekst przysięgi małżeńskiej podczas ślubu cywilnego wypowiada się podobnie do słów, które padają w kościele. Najpierw urzędnik zaczyna od Pana Młodego, a następnie przechodzi do Panny Młodej. Jak brzmi dokładna treść przysięgi?

„Świadoma praw i obowiązków wynikających z założenia rodziny, uroczyście oświadczam, że wstępuję w związek małżeński z (imię narzeczonego) i przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe”.

Urzędnik potwierdza zawarcie związku małżeńskiego słowami:

„Wobec zgodnego oświadczenia obu stron, złożonego w obecności świadków, oświadczam, że związek małżeński Pani (imię Pani młodej) i Pana (imię Pana młodego) został zawarty zgodnie z przepisami. Jako symbol łączącego Państwa związku wymieńcie proszę obrączki”.

Przysięga w wyjątkowych sytuacjach

Może zdarzyć się tak, że z jakichś powodów wypowiedzenie przysięgi małżeńskiej w wersji tradycyjnej nie będzie możliwe. Będzie to sytuacja, kiedy wstępujesz w związek małżeński z obcokrajowcem, który nie mówi po polsku, jedna z osób jest głuchoniema lub nie mówi na skutek wypadku lub choroby. Jak wtedy rozwiązuje się kwestię wypowiedzenia przysięgi?

Ślub z obcokrajowcem

Osoba, która wymawia słowa przysięgi musi mieć świadomość tego, co mówi, dlatego w przypadku ślubu z obcokrajowcem niezbędne jest tłumaczenie co najmniej przysięgi, ale często także fragmentów ceremonii.

Ślub może być prowadzony przez dwujęzycznego księdza lub urzędnika. Jeśli żaden z nich nie włada językiem obcym konieczne będzie zatrudnienie tłumacza.

Zwykle nie musi to być tłumacz przysięgły, ale nie może to być wtedy osoba spokrewniona z młodymi. Niezbędne będzie wtedy oświadczenie w kościele lub urzędzie, że zna język obcy i będzie tłumaczyć zgodnie z prawdą.

Uwaga! W niektórych instytucjach tłumacz przysięgły jest obligatoryjny. Warto dowiedzieć się wcześniej, aby nie spotkała nas przykra niespodzianka.

Tekst przysięgi małżeńskiej może być wygłoszony przez kapłana w dwóch językach bądź odczytany w języku polskim i przetłumaczony. Obcokrajowiec może składać przysięgę w języku zrozumiałym dla kapłana lub w języku ojczystym (przysięga zostanie przetłumaczona).

Podczas mszy w kościele wykorzystuje się też międzynarodową funkcję łaciny. Warto zadbać również o to, aby oprawa muzyczna ceremonii miała charakter międzynarodowy.

Ślub z osobą głuchoniemą

W przypadku osoby głuchoniemej, niesłyszącej lub niedosłyszącej niezbędna będzie obecność tłumacza przysięgłego języka migowego. Podczas takiej ceremonii tłumacz miga osobie z niepełnosprawnością treść przysięgi, a ona powtarza ją w języku migowym.

Partner swoją część powtarza tradycyjnie za księdzem lub urzędnikiem. To z pewnością wyjątkowe wydarzenie zarówno dla państwa młodych, jak i zaproszonych gości.

Pozostałą część mszy, a w szczególności kazanie, tłumacz może także na bieżąco tłumaczyć na życzenie. Doskonałą opcją jest, kiedy ksiądz posługuje się językiem migowym. Wtedy może migać całą liturgię. Osoby niesłyszące odbywają także nauki przedmałżeńskie i spowiedź w obecności tłumacza lub z księdzem, który zna język migowy.

Ślub z osobą niemówiącą

Choroba lub wypadek mogą doprowadzić to tego, że osoba wstępująca w związek małżeński nie mówi i nie ma możliwości nauki języka migowego (jest sparaliżowana). Jeśli jest w pełni sił umysłowych to nic nie stoi na przeszkodzie, aby przystąpiła do ślubu. Kościół Katolicki przewiduje taką sytuację i jasno określa to w Kodeksie Prawa Kanonicznego:

„Zgodę małżeńską nupturienci powinni wyrazić słowami, a gdy nie mogą mówić, równoznacznymi znakami”.

W praktyce wystarczy w takiej sytuacji przytaknięcie głową lub (jeśli to możliwe) wypowiedzenia słowa „tak”.

Czy formuła przysięgi małżeńskiej podlega zmianom? Czy można złożyć ją ,,własnymi słowami” ?

Oglądając amerykańskie filmy o miłości często widzimy wzruszające sceny, na których Młodzi najpierw piszą, a później odczytują emocjonalne przysięgi.

Zastanawiasz się pewnie, czy taka forma złożenia przysięgi jest możliwa w Polsce. Niewiele osób o tym wie, ale tak! Zarówno w Kościele, jak i u Urzędzie można wypowiedzieć słowa własnej przysięgi małżeńskiej, ale pod kilkoma warunkami.

Przede wszystkim musimy uzyskać zgodę księdza lub urzędnika. Jeśli nie mają oni żadnych zastrzeżeń to i tak najpierw należy wypowiedzieć słowa obowiązujące w danym obrządku, a dopiero wtedy składamy własną przysięgę. Oczywiście powinna być dopasowana do okoliczności i miejsca.

Własna przysięga małżeńska to jeden z elementów ślubu humanistycznego. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, na czym on polega i jak go zorganizować zobacz nasz artykuł na ten temat: Co to jest ślub humanistyczny? Poznaj tę ceremonię!

Jeśli nie uda się wypowiedzieć własnej przysięgi podczas ceremonii w Kościele lub Urzędzie nic straconego! Możecie umówić się z ukochanym, że napiszecie sobie kilka słów i odczytacie je podczas wesela. Na pewno zrobicie doskonałą niespodziankę Waszym gościom.

A może nie chcecie dzielić się tymi tekstami z innymi? Zapiszcie swoje uczucia na pięknej papeterii i zaklejcie koperty. Umówcie się, kiedy odczytacie listy – to świetny pomysł, aby po czasie przypomnieć sobie o tym wyjątkowym dniu i towarzyszących Wam uczuciach.

Przysięga małżeńska – podsumowanie

Słowa wypowiedziane podczas ceremonii zaślubin mają ogromne znaczenie. To moment, w którym Ty i Twój ukochany ślubujecie sobie miłość. Warto od czasu do czasu przypominać sobie treści powiedziane w tym dniu, aby zawsze pamiętać, że związałaś się z najważniejszym człowiekiem i że o Wasz związek musicie troszczyć się i dbać każdego dnia.