Niedojrzałość emocjonalna w związku! Jak żyć z córeczką tatusia i synkiem mamusi?

niedojrzałość emocjonalna w związku

Marzenia o idealnej miłości i świetlanej przyszłości towarzyszą nam od… samego początku istnienia. Zgodnie z bardzo powszechnymi i jeszcze bardziej szkodliwymi stereotypami kobieta powinna być dobra, potulna, kochająca i wspierająca. A mężczyzna – męski oraz zapewniający stabilny, bezpieczny dom. Tylko świat tak (na szczęście!) nie wygląda. Zmagamy się w nim nie tylko z tymi stereotypami, ale także z niedojrzałością emocjonalną, która według psychologów jest plagą XXI wieku. Co jednak zrobić z tą informacją? Jak sprawdzić, czy niedojrzałość emocjonalna dotyczy także Ciebie lub Twojego partnera. Przecież… zazwyczaj uważamy, że wszystko jest w porządku.

Niedojrzałość emocjonalną można rozumieć na wiele sposobów. Jednym z nich jest łączenie jej ze strachem przed zaangażowaniem. Ale to nie jest jedyny słuszny trop. Dlatego z tego tekstu dowiesz się, jak:

janachowska.pl
  • Jak rozumieć niedojrzałość emocjonalną?
  • Jakie stereotypy wiążą się z myśleniem o niedojrzałości emocjonalnej?
  • Jak rozpoznać podstawowe rodzaje miłości?
  • Jak może przejawiać się niedojrzałość emocjonalna w związku,
  • Jak poradzić sobie z tym zjawiskiem?

Niedojrzałość emocjonalna – z czym to się je?

Niedojrzałość emocjonalna wymyka się sztywnym ramom czy dokładnym definicjom. Przede wszystkim dlatego, że każdy z nas w jakiś stopniu jest niedojrzały emocjonalnie. Ale także dlatego, że taka niedojrzałość przejawia się na wiele naprawdę różnych sposobów. A im bardziej niedojrzałe jest całe otoczenie, tym trudniej w ogóle dostrzec oznaki takich zachowań.

No właśnie – „takich”. Czyli jakich konkretnie?

concept store

Przede wszystkim niezdrowych – dla osoby, która je przejawia, a także dla otoczenia – toksycznych, wyniszczających na każdym poziomie. Niedojrzałość emocjonalna utrudnia nie tylko tworzenie związków opartych na zaufaniu czy wzajemnej trosce. To także powód problemów w pracy, w relacjach ze znajomymi czy… z rodzicami.

Przyczyny niedojrzałości emocjonalnej

Trudno stwierdzić to jednoznacznie. Są jednak pewne doświadczenia, które często pojawiają się przy problemach z niedojrzałością emocjonalną. Mogą więc na swój sposób przyczyniać się do niej. Musisz jednak pamiętać, że takie listy, podobnie jak samo pojęcie niedojrzałości emocjonalnej, w pewien sposób uogólnia cały problem. Nie jest tak, że konkretne zdarzenie ZAWSZE doprowadzi do niedojrzałości emocjonalnej. Każdy człowiek ma inną wrażliwość, więc zareagować może zupełnie inaczej.

Do najczęstszych przyczyn niedojrzałości emocjonalnej zalicza się jednak:

  • trudne dzieciństwo,
  • wychowywanie w rozbitej rodzinie,
  • brak wsparcia w dzieciństwie,
  • samotność,
  • traumatyczne doświadczenia (wypadek, śmierć bliskiego),
  • zaburzenia osobowości.

Niedojrzałość emocjonalna – objawy

Aż się prosi, żeby stworzyć checklistę, która pozwoliłaby jasno i klarownie odpowiedzieć na pytanie: „czy jestem niedojrzały/niedojrzała emocjonalnie?” albo „czy mój partner/partnerka jest niedojrzały/niedojrzała emocjonalnie?”.

Czy możliwe jest zebranie objawów w jedną całość? Tych najczęstszych – oczywiście. Ale znowu, kto wie, co jeszcze kryje się w ludzkiej podświadomości. Dlatego traktuj poniższą listę jako drogowskaz, jako wskazówki, ale pamiętaj, że może być tego więcej.

Osoba niedojrzała emocjonalnie

1. Nie czuje odpowiedzialności za swoje zachowanie

Ignoruje zobowiązania – tak zawodowe, jak i prywatne. Ucieka od składania obietnic, bo wie, że i tak nie będzie chciała / mogła ich spełnić. Taka osoba nie potrafi żyć w sztywnych ramach oczekiwań społeczeństwa. Męczy się w nich, dlatego postanawia je ignorować. Tak jest łatwiej.

2. Nie umie wyrażać emocji

Emocje gdzieś kłębią się w takiej osobie.  Jednak rozpoznanie jakichkolwiek z nich, połączenie ich z przyczyną jakby przerasta możliwości poznawcze. Dla osób niedojrzałych emocjonalnie istnieją jedynie skrajności: miłość-nienawiść, euforia-rozpacz. Nie ma stanów pośrednich.

Niedojrzałość emocjonalna a związek. Zobacz, na czym to polega
Fot: Shutterstock

3. Ma problemy z wybuchowością i samokontrolą

A skoro o skrajnościach mowa, to właśnie one doprowadzają do wybuchów. Z każdym kolejnym razem coraz silniejszych. Takie osoby reagują na sytuacje w sposób wyolbrzymiony. Jakby przez cały czas funkcjonowały na kolejce górskiej. Na nieprzychylne spojrzenie reagują agresją, na wylane mleko atakiem spazmatycznego płaczu.

4. Muszą zaspokajać swoje potrzeby TU I TERAZ

Jeśli chce coś słodkiego, to musi to dostać od razu. Gdy oczekuje reakcji na swoją prośbę (a raczej żądanie), musi ona nastąpić w tej chwili. Tutaj, podobnie jak w większości zachowań osób niedojrzałych emocjonalnie – operujemy skrajnościami.

5. Ma niskie poczucie własnej wartości lub zdecydowanie się wywyższa

Nie myśli o sobie dobrze, czuje się słabsza, mniej wartościowa. Często czuje, że nie nadąża za światem czy znajomymi. Dlatego szantażuje ich emocjonalnie swoimi wybuchami złości czy płaczu. Albo wręcz przeciwnie – odcina się od nich stanowczo, szykanuje i umniejsza znaczeniu innych osób, bo w ten sposób poprawia swoje samopoczucie.

Znowu ze skrajności w skrajność.

6. Bywa uzależniona emocjonalnie od innych

Dotyczy to przede wszystkich tych osób, które mają niskie poczucie własnej wartości. Same nie są w stanie podjąć racjonalnych decyzji, ponieważ… wymagają one spokoju i przemyślenia. A osoby niedojrzałe emocjonalnie nie do końca radzą sobie z czymś tak normalnym. Dlatego nie mają jasno określonych planów na życie, błądzą po omacku, idą tam, gdzie powieje wiatr. Oczekując przy tym, że inni zajmą się ich potrzebami. Natychmiast.

Czy objawy niedojrzałości emocjonalnej przypominają Ci zachowanie dziecka? Rozpieszczonego dziecka? W takim razie jesteś na najlepszej drodze, żeby zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi.

Niedojrzałość emocjonalna obrośnięta stereotypami?

To, co wiele osób postrzega jako stereotypy i jakieś niemądre etykietki, które niczemu nie służą, są tak naprawdę opisanymi i przebadanymi zjawiskami psychologicznymi. I jasne – czasem używamy ich bezpodstawnie, żeby jakoś uporządkować sobie świat, ale ważne jest, by mieć świadomość, że takie rzeczy i sytuacje są prawdziwe. I sięgają daleko w nasze dzieciństwo.

Córeczka tatusia – jak ją rozpoznać?

Kompleks Elektry. Obiło Ci się kiedyś o uszy takie zjawisko? To coś podobnego, do popularniejszego kompleksu Edypa (o którym za chwilę). Dotyczy jednak kobiet, a uściślając dziewczynek do 6 roku życia.

Jeśli wtedy dziewczyna ma bliski kontakt z ojcem, spędza z nim dużo czasu, to podświadomie zaczyna się w nim… „podkochiwać”. Jasne, brzmi to śmiesznie, ale tak naprawdę się dzieje. Efekt? Mama staje się rywalką! Niechcianym elementem układanki.

Takie „zauroczenie” oczywiście zazwyczaj mija. Uwielbienie do ojca i pewna od niego zależność potrafi zostać na dłużej. Przypomnij sobie tylko Rachel Green, bohaterkę serialu „Przyjaciele”. Zrozumiesz, o co chodzi.

Córeczka tatusia:

  • uważa ojca za ideał mężczyzny,
  • oczekuje od niego pełnego wsparcia,
  • dobiera partnerów na wzór i podobieństwo ukochanego ojca.

Trudno jej więc znaleźć stałego partnera, bo… nikt nie jest taki, jak jej tata.

Niedojrzałość emocjonalna a związek. Zobacz, na czym to polega
Fot: Shutterstock

Synek mamusi pojawia się w Twoim życiu!

I tu przechodzimy do kompleksu Edypa, czyli odwrotnej sytuacji. To chłopiec podkochuje się w swojej mamie, ojca uważa za rywala, reaguje na niego agresywnie.

Tutaj także matka jawi się jako ideał, którego żadna kobieta nie strąci z piedestału. Wtedy zaczynają się komentarze – z pozoru niewinne – np. „mama to robiła inaczej” lub „przygotuj takie ciasto jak moja mama”. I wiele, wiele, wiele innych wersji tego samego przekazu.

Przy synku mamusi pojawia się również jeszcze jeden aspekt, którego u córeczki tatusia tak nie widać. Matce podoba się to miejsce, które zajmuje w sercu i umyśle syna. Podsyca je, nie odpuszcza a jego partnerkę czy potem żonę nieustannie poucza, strofuje i poprawia po niej. Wszystko.

To trochę jak życie w wiecznym trójkącie, na który nikt się nie pisał.

Czy z niedojrzałości emocjonalnej się wyrasta?

Do pewnego stopnia tak. Jeśli rodzice są świadomi budzącego się kompleksu Edypa czy Elektry, mogą w porę zareagować. Poza tym starsze dzieci zazwyczaj same jakoś odchodzą od tych niezdrowych schematów.

Ale jeśli podobne zachowania wciąż pojawiają się u nastolatków czy młodych dorosłych, wtedy trudno liczyć na wyrośnięcie z tego. Wtedy nic samo się już nie zmieni. W takich sytuacjach warto pomyśleć o psychoterapii, która pomoże rozpoznać błędne schematy i zastąpić je zdrowszymi zachowaniami.

Dzięki temu niedojrzałość emocjonalna zamienia się w świadomość! To z kolei może prowadzić do zdrowego i trwałego związku w przyszłości.

Rodzaje miłości

Niedojrzałość emocjonalna łączy się często z nieumiejętnością zdefiniowania miłości i zakrzywionym jej postrzeganiem. Czasem jesteśmy tak przyzwyczajeni do niewłaściwego traktowania, że nie widzimy w nim nic złego. Uważamy, że to element bycia w związku. Element, z którym nic nie da się zrobić.

To jednak nie jest prawda. I tu – całe na biało – wchodzą dwa rodzaje miłości: dojrzała i niedojrzała.

Niedojrzałość emocjonalna a związek. Zobacz, na czym to polega
Fot: Shutterstock

Miłość dojrzała

To ta, o której śnimy i której pragniemy. Miłość dojrzała dodaje skrzydeł. Sprawia, że rozwijamy się, spełniam swoje marzenia (nawet jeśli nie zawsze są one realizowane wspólnie!). To ona wywołuje uśmiech  i sprawia, że powrót do domu jest wyczekiwanym momentem dnia, a nie przykrym obowiązkiem.

Miłość dojrzała daje wolność, bo opiera się na wzajemnym zaufaniu. Tu partnerzy cieszą się swoimi sukcesami, dzielą porażkami i pomagają sobie wzajemnie. W związkach opartych na dojrzałej miłości nie ma miejsca na manipulacje, podstępy.

Nie oznacza to jednak, że w takich związkach nie zdarzają się kłopoty czy kłótnie. Po prostu ludzie kochający dojrzale potrafią wyjść z nich bez szwanku, wspólnymi siłami.

Miłość niedojrzała a niedojrzałość emocjonalna

To zupełne przeciwieństwo tego, co opisałam wyżej. Niedojrzale kochają ci, którzy są niedojrzali emocjonalnie i każdego dnia czują, że muszą walczyć i coś komuś udowadniać.

Dlatego miłość niedojrzała cechuje się:

  • brakiem zrozumienia,
  • manipulacjami,
  • zakazami i nakazami,
  • silną potrzebą kontroli drugiej osoby,
  • nerwowością i rywalizacją,
  • umniejszaniem wartości jednego z partnerów,
  • brakiem szczerych rozmów,
  • wykorzystywaniem emocjonalnym (i nie tylko).

Nie brzmi jak związek marzeń, prawda?

Niedojrzałość emocjonalna a związek

Jak widzisz – niedojrzałość emocjonalna, często będąca efektem zdarzeń z dzieciństwa, mocno wpływa na jakość związku. Jeśli, oczywiście, nie zdajemy sobie z niej sprawy i nie pracujemy nad nią.

Warto pamiętać, że bycia w związku uczymy się metodą prób i błędów. Nie umiemy w nich być od razu. Często trzeba się dotrzeć i dostrzec.

Przykłady niedojrzałości emocjonalnej w prawdziwym życiu

Na tym etapie tekstu już pewnie wiesz, czy Ty lub ktoś z Twojego otoczenia może mieć problem z niedojrzałością emocjonalną. Gdy spojrzy się na to z boku, to dostrzeżenie objawów nie jest takie trudne. Ale oderwać się od tego, kiedy tkwi się w samym centrum cyklonu… Wtedy naprawdę trzeba się napracować.

Dla pełnego obrazu zebraliśmy jednak sytuacji, które obrazują właśnie zachowania wynikające z niedojrzałości emocjonalnej.

Niedojrzałość emocjonalna a związek. Zobacz, na czym to polega
Fot: Shutterstock

Niedojrzałość emocjonalna a zazdrość o znajomych, sukcesy i inny punkt widzenia

Niedojrzałość emocjonalna jako efekt różnych zaniedbań objawia się chorobliwą wręcz zazdrością. Partner lub partnerka potrafią atakować, krzyczeć, trzaskać drzwiami, a nawet zamykać je na klucz, żeby uniemożliwić drugiej stronie działanie.

To mogą być też rozpaczliwe SMS-y, które sprawiają, że szybciej wracasz do domu w obawie, że coś się stanie. To sceny zazdrości, gdy wychodzisz z domu lub odnosisz sukcesy.

Niedojrzałość emocjonalna to także zachowania pasywno-agresywne. Moim skromnym zdaniem najgorszy rodzaj szantażu emocjonalnego.

Ciągłe porównania i niezadowolenie

„Wyglądasz nie tak. Ubierasz się nie tak. Nie tyle zarabiasz. Mama / tata robili to inaczej. Czy nie możesz w końcu wziąć się do roboty? Mieszkanie wymaga posprzątania, lodówka jest pusta, a Ty malujesz paznokcie? Czemu te zakupy zajęły Ci tak dużo czasu?” – przyznam, że samo pisanie tych kilku zdań przyprawiło mnie o gęsią skórkę. A przecież nawet ich nie usłyszałam!

Jak więc żyć z tym na co dzień?

Jeśli doświadczasz takich zachowań, musisz reagować. Porozmawiaj, zapytaj o potrzeby i powody, te prawdziwe. To wszystko da się rozwiązać, jeśli tylko będziecie się wspierać w tej drodze.

Jak zmienić niedojrzałość emocjonalną w dojrzałość i gotowość do miłości?

Konstrukcja tego pytania zakłada, że da się to zrobić. I w 95% przypadków tak właśnie jest. Pozostałe 5% to margines błędu, w którym mieszczą się, np. te osoby, które i tak nie widzą problemu, więc nie chcą nad sobą pracować.

Skoro jednak niedojrzałość emocjonalną można zmienić w dojrzałość i gotowość do miłości oraz związku, to jak to zrobić?

  1. Psychoterapia – punkt najważniejszy! Indywidualna, wspólna. Każda. Zaawansowana niedojrzałość emocjonalna po prostu was wypali. Dlatego potrzebujecie wsparcia z zewnątrz.
  2. Szczere rozmowy – przy regularnej psychoterapii na pewno będą one pomocne, a co najważniejsze – MOŻLIWE!
  3. Wsparcie i zrozumienie­ – zwłaszcza dla potknięć, bo te będą się zdarzać. Jesteście tylko ludźmi.

Niedojrzałość emocjonalna jest trudna, ale nie wyklucza. Pamiętaj jednak, że w sytuacji, kiedy niedojrzałość emocjonalna partnera czy partnerki zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu – lepiej zakończyć taki związek.

Rekomendowane artykuły